بسم رب المنتظر المهدی
 
گروهی از مردم کوفه با نوشتن نامه هایی یا با فرستادن نماینده ، امام حسین علیه السلام را به کوفه دعوت کردند و بر این امر اصرار ورزیدند. اکنون این پرسش مطرح است که آیا دعوت کنندگان ، شیعیان حقیقی و راستین اهل بیت علیهم السلام بوده اند ؟ اگر از شیعیان بوده اند عاقبت و سرانجام آنها چه شده است ؟
وهابیان و پیروانشان از این پرسش استفاده کرده و می گویند : خود شیعیان حسین بن علی علیه السلام را دعوت کرده اندو همان شیعیان او را کشتند و هم اکنون برای او عزاداری می کنند ! این سخن شبهه ای بیش نیست که بایستی با تحقیق و بررسی پاسخ داده شود و مشخص شود که چه کسانی امام حسین علیه السلام را به کوفه دعوت کردند ؟ البته مراد از دعوت کنندگان همان شخصیت ها ، اشراف و افراد موجّه شهر کوفه هستند ، نه اغراد عادی قبیله ها ...
این پرسش را با نگاهی به اوضاع آن روز کوفه پاسخ می گوییم . وضعیت کوفه نا به سامان بود . نعمان بن بشیر طبق دستوری که داشت با مردم به مدارا رفتار می کرد و فضایی امن برای همه ایجاد نموده بود به گونه ای که اصحاب حضرت مسلم علیه السلام رفته رفته مشخص و شناسایی شدند . در چنین شرایطی سرجون نامه ای از معاویه را که قبل از مرگش به او سپرده بود به یزید نشان داد که معاویه حکم ولایت کوفه را به خط خود برای عبیدالله بن زیاد نوشته بود که در وقت مناسب سرجون آن را به یزید بدهد . این مطلب در مدارک و منابع فراوانی آمده است (1). یکی از شواهد ما بر این ادعا که شهادت امام حسین علیه السلام بنا بر نقشه پیشین معاویه بوده ،همین نامه سرجون و اتفاقات بعد از آن است .  
از سویی نعمان والی سابق کوفه ، محترمانه بطرف شام حرکت کرد و یزید او را به منصب ریاست قوه قضائیه شام منصوب کرد و حال آن که اگر نعمان در وظایف خود در کوفه سهل انگاری کرده بود ، باید او را سرزنش و بازخواست می کرد نه این که به او مقام دیگری بدهد و بعد از مدتی به عنوان والی شهر حمص منصوب گردد .
مجموعه ای از قبایل مختلف و گوناگون در کوفه زندگی می کردند ، اما از جهت مذهب ، تشیّع در آن جا بطور رسمی از قرن دوم و سوم شروع شد و تشیّع کنونی کوفه از آن زمان است و در قرن اول ، شیعیانی که در آن جا بوده اند ، مانند شیعیان امروزی نبوده اند .
اصطلاح شیعه و تشیّع 
جالب توجه اینکه برای واژه شیعه و تشیّع دو اصطلاح وجود دارد :
1 - در اصطلاح نخست شیعه کسی است که محب اهل بیت علیهم السلام باشد و در عین حال به خلافت شیخین نیز اعتقاد دارد . بعضی از اهل کوفه آن زمان امیرالمومنین علیه السلام را بر عثمان افضل و برتر می دانستند اما به فضیلت آن حضرت بر شیخین اعتقاد نداشتند .
2 - در اصطلاح دوم که همه ما برآنیم و اصطلاح معروف نیز همین است ، شیعه عبارت از کسی است که به جانشینی امیرالمومنین علیه السلام بعد از رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم و امامت اهل بیت علیهم السلام که دوازده نفر بعد از پیامبر هستند اعتقاد داشته باشد .
تشیع مطابق اصطلاح اول در قرن اول رایج بوده است . بنابراین معلوم شد که شیعیان آن تاریخ در کوفه محب اهل بیت علیهم السلام بوده اند . با این وجود به خلافت شیخین نیز اعتقاد داشتند و عده ای از آنان حتی با بنی امیه نیز دشمنی داشته اند اما به آنان شیعه واقعی گفته نمی شود . به راستی آمار شیعیان حقیقی در کوفه چند نفر بوده است ؟ تعداد اندکی از مردم کوفه افرادی چون حبیب بن مظاهر ، مسلم بن عوسجه و اصبغ بن نباته جزء شیعیان راستین بودند ، که عده ای از همین شیعیان توسط معاویه و زیاد بن ابیه به قتل رسیده بودند .
گروههای نویسنده دعوت نامه به امام حسین علیه السلام سه دسته بودند : 1 - شیعیان خالص که در اقلیت بودند . 2 - خوارجی که در کوفه زندگی می کردند . 3 - عمّال و پیروان بنو امیه .
یکی دیگر از اقدامات ابن زیاد در کوفه زندانی کردن شیعیان بود . در میان زندانیان افرادی چون مختار ، حارث اعور همدانی ، سلیمان بن صُرد بودند . طبری می نویسد : ابن زیاد در نامه ای به یزید مینویسد : « کسی را که احتمال میدادم بر ضد شما حرکتی بکند و قیامی صورت دهد ، باقی نگذاشتم ، مگر این که در زندان شما بسر می برد » (2)
با این اوصاف ، روشن می شود که بزرگان شیعیان کجا بودند و چه شدند . آیا با وجود این ، می توان ادعا کرد و گفت که سران شیعیان خود در قتل سید الشهداء علیه السلام شریک بودند یا آن که خود شیعیان از آن حضرت دعوت کردند و بعد آن بزرگوار را به قتل رساندند ؟
آری ابن زیاد والی بصره بنا به دستور معاویه با حفظ سمت قبلی والی کوفه شد  . وی بعد از واقعه کربلا بسوی شام حرکت کرد ، پس از گذشت چهار یا پنج سال از حادثه کربلا گروهی به رهبری سلیمان بن صرد ظاهر شدند و حصین بن نمیر ، ابن زیاد و یارانش را به قتل رساندند . نوشته اند ابن زیاد در همان واقعه این گونه اظهار کرد : همیشه می گفتم کاش در آن زمان زندانیان را از زندان بیرون می آوردم و گردن می زدم (3) .
بدین ترتیب ، بعد از این که تهدیدها عملی شد و مأموران به جست و جو پرداختند ، شهر کوفه به دلخواه ابن زیاد درآمد . او همه را بسوی کربلا حرکت داد ، جز کسانی که در زندان ها بودند و یا به گونه ای از شهر خارج و در نخلستان ها پناه گرفته بودند . وی همه مردم را به سرکردگی عمرسعد از کوفه به جنگ با سیدالشّهداء علیه السلام حرکت داد که به دو گروه تقسیم می شوند : گروه اول کسانی که با میل و رغبت و یا اکراه و اجبار و زور در آن جبهه حاضر شده بودند و گروه دوم افرادی که برای رسیدن به کربلا و ملحق شدن به اباعبدالله ( افرادی چون قاسم بن ابی بشیر ازدی ،حلاس بن عمرو ازدی و..)راهی جز پیوستن به لشکر عمرسعد را نداشتند ‍‍؛ چرا که تمام راهها را بسته بودند .
 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 - تاریخ طبری :5/356 ،الفتوح: 5/60 ، مقتل الحسین علیه السلام :1/198 و...
2 - تاریخ طبری : 5/504
3 - تاریخ طبری : 5/523

یکی از مسائلی که در مورد نهضت امام حسین علیه السلام مطرح است ، این است که آیا این قیام و نهضت از نوع یک انفجار بود ؟ از نوع یک عمل ناآگاهانه و حساب نشده بود ؟ نظیر اینکه به دیگی حرارت بدهند ، آبی که در آن است تبدیل به بخار بشود ، منافذ هم بسته باشد ، بالاخره منفجر خواهد شد...
یکی از جاهایی که در آن راه مکتب اسلام با راه مکاتب مادی امروز فرق می کند ، این است که به انقلاب انفجاری معتقد نیست . اسلام انقلابش صددرصد آگاهانه و از روی تصمیم و کمال آگاهی و انتخاب است .
آیا جریان امام حسین علیه السلام یک انقلاب انفجاری بود ؟ گفته های خود امام حسین که نه تنها از آغاز این نهضت ، بلکه از بعد از مرگ معاویه شروع می شود ، نامه هایی که میان او و معاویه مبادله شده ، سخنرانیهایی که در مواقع مختلف ایراد کرده از جمله سخنرانی معروفی که در منی صحابه پیغمبر را جمع کرد و... نشان می دهد که این نهضت در کمال آگاهی بوده ؛ انقلاب است اما نه انفجار . از جمله خصوصیات امام حسین این است که در مورد فرد فرد اصحابش اجازه نمی دهد که قیام او حالت انفجاری داشته باشد . چرا امام حسین در هر فرصتی می خواهد اصحابش را به بهانه ای مرخص کند ؟ دائما به آنها می گوید : آگاه باشید اینجا آب و نانی نیست ، قضیه خطر دارد . حتی در شب عاشورا با زبان خاصی با آنها صحبت می کند : من اصحابی از اصحاب خودم بهتر و اهل بیتی از اهل بیت خودم فاضل تر سراغ ندارم از همه شما تشکر میکنم اینها جز با من با کسی از شما کاری ندارند ....
چرا ؟ رهبری که می خواهد از ناراحتی و نارضایتی مردم استفاده کند چنین حرفی نمی زند ، همواره از تکلیف شرعی می گوید . البته تکلیف شرعی هم بود و امام  از گفتن آن غفلت نکرد امام می خواست آن تکلیف شرعی را در نهایت آزادی و آگاهی انجام بدهند . خواست به آنها بگوید دشمن شما را محصور نکرده ، دوست هم شما را مجبور نمی کند ...
یعنی فقط انتخاب و آزادی . باید در نهایت آگاهی و بدون اینکه کوچکترین احساس اجباری از ناحیه دشمن یا دوست بکنید مرا انتخاب کنید .
این است که به شهدای کربلا ارزش می دهد والا طارق بی زیاد در جنگ اسپانیا ، وقتی که اسپانیا را فتح کرد و کشتیهای خود را از آن دماغه عبور داد ، همینقدر که عبور داد ، دستور داد که آذوقه به اندازه بیست و چهار ساعت نگه دارند و زیادتر از آن را هر چه هست آتش بزنند و کشتیها را هم آتش بزنند . بعد سربازان و افسران را جمع کرد ، اشاره کرد به دریای عظیمی که در آنجا بود ، گفت : ایها الناس ! دشمن روبروی شما و دریا پشت شماست . اگر بخواهید فرار کنید جز غرق شدن در دریا راه دیگری ندارید ، کشتی دیگری هم وجود ندارد غذا هم _ اگر بخواهید تنبلی کنید _ جز برای بیست و چهار ساعت ندارید ،بعد از آن خواهید مرد . بنابراین نجات شما در زدن و از بین بردن دشمن است . غذای شما در چنگ دشمن است راهی جز این ندارید . یعنی برایشان اجبار بوجود آورد . این سرباز اگر تا آخرین قطره خونش نگنجد ، چه بکند ؟
اما امام حسین با اصحاب خودش بر ضد طارق بن زیاد عمل کرد ، نگفت : دشمن اینجاست ، از این طرف بروید شما را از بین می برد ، از آن طرف هم بروید شما را نابود می کند . بنابراین دیگر راهی نیست غیر از اینکه روغن چراغ ریخته را باید نذر امامزاده کرد . شما که بهر حال کشته می شوید ؛ حالا که کشته می شوید بیایید با من کشته شوید  آن گونه شهادت ارزش نداشت . گفت : نه دریا پشت سرت است و نه دشمن روبرویت ، نه دوست تو را اجبار کرده است و نه دشمن هر کدام را می خواهی انتخاب کن ، در نهایت آزادی .
پس انقلاب امام حسین در درجه اول باید بدانیم که انقلاب آگاهانه است ، هم از ناحیه خودش و هم از ناحیه اهل بیت و یارانش ؛ انفجار نیست .

--------------------------------------------------------------

حماسه حسینی / ماهیت قیام حسینی / استاد مطهری

میان عاشورا و انتظار ،پیوندی ناگسستنی است . سال ها و قرن ها از زمان استغاثه غریبانه امام حسین علیه السلام می گذرد ؛ اما انعکاس آن هنوز در لحظه ، لحظه های تاریخ جاری است . این فریاد نه تنها رو به خاموشی و افول نگذاشته ، بلکه با صلابتی روز افزون ، مایه جوشش آزادگان عالم است ؛ تا آن زمان که مهدی عج  الله از راه برسد و این راه آغاز شده را تا تحقق کامل وعده های الهی ، امتداد دهد .

در حقیقت انتظار نگاه سبز شیعه است به افق سرخ کربلا ؛ چرا که عاشورا انتظار برآمده شیعه است و انتظار عاشورای برآورده شده شیعه . پس امروز کسانی می توانند همراهی حسین علیه السلام را آرزو کنند و ندای « یا لیتنی کنت معکم ، فافوز فوزا عظیما » برآرند که در زمان غیبت ، به وظایف خویش عمل کنند. هر کس « هل من ناصر »مهدی عج الله را پاسخ گوید ندای حسین علیه السلام را لبیک گفته است .

نهضت حسینی که مقدماتی چون مساله ولایت و جریان غدیر را پشت سر گذارده بود خود به حلقه دیگری و تحقق حکومت جهانی عدالت محوری مهدوی تبدیل شد .

امام حسین علیه السلام امام زمان خود بود و جامعه هم عصر ایشان ؛ وظایفی در قبال او بر عهده داشتند که کوتاهی به آن وظایف فاجعه کربلا را به بار آورد و امروز ماییم و امامی دیگر و « هل من ناصری » به بزرگی زمین و زمینیان .

                                      اللهم عجل لولیک الفرج

                                                                                                           از فرات تا فرات